Okazuje się, że nadwrażliwość na gluten jest bardzo częstą dolegliwością, która wpływa na zdrowie milionów osób na całym świecie. Dotyczy głownie spożywania pszenicy, żyta, jęczmienia, owsa.
Zarówno osoby z nietolerancją glutenu, jak i chorzy na celiakię reagują na białka należące do grupy prolamin obecnych w niektórych ziarnach. Białka pszeniczne to glutenina i gliadyna, w życie znajduje się – sekalina, a w jęczmieniu – hordeina. Zatem gluten jest ogólnym terminem określającym prolaminy, które wywołują reakcje u osób z celiakią bądź nietolerancją.
Trzeba tu podkreślić, że mimo podobieństw celiakia różni się od nadwrażliwości na gluten. Celiakia jest chorobą autoimmunologiczną, w której układ odpornościowy atakuje cząsteczki glutenu, a następnie reaguje krzyżowo z tkankami przewodu pokarmowego. Reakcja na gluten powoduje uszkodzenie kosmków jelitowych jelita cienkiego odpowiedzialnych za wchłanianie żywności i substancji odżywczych, co doprowadza w rezultacie do niedoborów. Celiakia przyczynia się także do rozwoju zespołu nieszczelnych jelit, czyli stanu, w którym większe niż zwykle cząsteczki żywności (w tym glutenu) są wchłaniane do krwiobiegu i jeszcze bardziej zaostrzają reakcje autoimmunologiczne. Za rozwój celiakii są odpowiedzialne dwa kluczowe geny, które można rozpoznać za pomocą testów. Jeden z nich to HLA–DQ2, a drugi HLA-DQ8. Celiakię diagnozuje się właśnie na podstawie obecności tych genów, badań krwi oraz biopsji jelita cienkiego. Osoba, która nie posiada żadnego z tych genów w 99% nie zachoruje na celiakię, jednak mimo to może odczuwać nadwrażliwość na gluten. Nadwrażliwości na gluten nie da się stwierdzić na podstawie standardowych badań krwi, kału, a nawet biopsji jelita cienkiego więc wychodzi na to, ze celiakię łatwej zdiagnozować ponieważ nadwrażliwość może występować pomimo prawidłowych wyników badań.
Chorzy na celiakię muszą bardzo starannie eliminować wszelkie pokarmy, lekarstwa, suplementy i inne produkty zawierające gluten, które wywołują u nich ciężkie objawy choroby. Osoby z nadwrażliwością mogą tolerować określoną ilość glutenu, w zależności od ogólnej wrażliwości i stanu jelit.
Objawy:
Zmęczenie, zaburzenia układu trawiennego: nudności, gazy, wzdęcia, refluks, biegunka, zaparcia, bóle brzucha, bóle głowy w tym migrena, bóle napadowe oraz bóle w rejonie zatok, problemy z pamięcią, utrata masy ciała, tycie, zaburzenia nastroju, depresja, niepokój, zahamowanie wzrostu, zaburzenia równowagi hormonalnej; bezpłodność, zaburzenia cyklu miesiączkowego, wypadanie włosów, bóle mięśni i kości, egzema, łuszczyca i inne problemy skórne, anemia, aftowe zapalenie jamy ustnej, choroby autoimmunologiczne zwłaszcza Hashimoto, drgawki.
Przyczyny:
- nadmierna konsumpcja produktów z glutenem
- hybrydyzacja pszenicy i innych ziaren tworząca obce białka
- pestycydy stosowane w uprawie zbóż
- zespół nieszczelnych jelit i zaburzenia wchłaniania
- przyjmowanie leków zobojętniających kwasy, które powodują kłopoty z trawieniem i wchłanianiem
- skłonności genetyczne
- infekcje grzybicze (często spowodowane zbyt częstym przyjmowaniem antybiotyków).
Zalecane produkty:
Amarant, ziemniaki, maranta trzcinowa, komosa ryżowa, gryka, ryż, kukurydza, soja, miłka abisyńska (teff).
Osoby z nietolerancją czy nadwrażliwością na gluten zwykle nie muszą obawiać się także owoców i warzyw, nabiału, jaj, ryb, roślin strączkowych, czerwonego mięsa, owoców morza, orzechów czy drobiu, a jogurty naturalne zawierające żywe kultury bakterii wspomagać będą trawienie. Jednak, często się zdarza, że osoby nadwrażliwe na gluten wykazują również nietolerancje na inne produkty, dlatego warto obserwować swój organizm, znać jego reakcje aby szybko wychwycić, co mu szkodzi.
Produkty, których należy unikać:
Pszenica w tym: mąka pszenna, kiełki pszenicy, otręby pszenne, pszenica samopsza, pszenica płaskurka, kuskus, orkisz, semolina, żyto, pszenżyto, jęczmień, owies (najczęściej jest zmieszany z pszenicą jednak na rynku dostępne są certyfikowane ziarna bezglutenowe).
Zalecenia:
- zażywaj wieloenzymatyczny kompleks trawienny, wybierz taki zawierający enzymy DPP-IV, który łagodzi reakcje na gluten. Przyjmuj go zgodnie z instrukcją.
- probiotyki – zażywaj 5-10 miliardów jednostek dziennie. Wykazano, ze osoby ograniczające spożywanie glutenu mogą mieć obniżony poziom pożytecznych bakterii,
- kompleks witamin i minerałów aby dostarczyć organizmowi substancji odżywczych, których niedobory może wywołać choroba,
- witamina D3 obowiązkowo z witaminą K2 MK7 – przyjmuj ją wraz z posiłkami,
- olej rybny – zażywaj kwasy EPA + DHA, by zmniejszyć zapalenie przewodu pokarmowego
- wapń – zażywaj 500 miligramów dziennie dodając 250 miligramów magnezu. Te dodatkowe suplementy mogą być ważne przy nietolerancji glutenu.
Aromaterapia:
- olejek z czarnego pieprzu wykazuje działanie przeciwzapalne,
- olejek z mięty pieprzowej wspomaga układ trawienny i łagodzi ból
Edyta Grzech
Centrum Naturoterapii Atyde
www.naturoterapia.atyde.pl