Słowo hormon pochodzi od greckiego (orme), co znaczy pobudzić do działania.
Hormony to wytwarzane przez organizm substancje chemiczne, których zadaniem jest koordynowanie reakcji biochemicznych niezbędnych do podtrzymywania procesów życiowych. Hormony są nośnikami informacji które powiadamiają organizm o zaburzeniach równowagi środowiska wewnętrznego i aktywizują mechanizmy korygujące te zaburzenia.

Hormony są produkowane przez gruczoły wewnątrzwydzielnicze  zwane gruczołami dokrewnymi ponieważ wydzielają hormony bezpośrednio do krwi. Gruczoły dokrewne to nasze wewnętrzne osobiste laboratorium połączone z fabryką hormonów. Funkcjonują one jako sensory biologiczne wciąż monitorując stan organizmu a w wypadku odchyleń od prawidłowych wartości uruchamiają produkcję potrzebnych hormonów, których zadaniem jest powiadamianie reszty ciała o stwierdzonych zaburzeniach.

W ludzkim organizmie funkcjonuje wiele gruczołów dokrewnych, każdy z nich specjalizuje się w pomiarach innych wartości takich jak na przykład: ciśnienie tętnicze, nasycenie tlenem czy poziom wapnia we krwi. Żeby uświadomić sobie jak rozległa jest to kontrola wystarczy spojrzeć na wyniki badań laboratoryjnych krwi. Każda wartość na wyniku jest w jakiś sposób monitorowana i regulowana w większości przez hormony.

Układ dokrewny człowieka:
PODWZGÓRZE – TRH, CRH, GHRH, dopamina, somatostatyna, wazopresyna.
SZYSZYNKA – melatonina
PRZYSADKA MÓZGOWA – GH,TSH, ACTH, FSH, MSH, LH, prolaktyna, oksytocyna, wazopresyna
TARCZYCA i PRZYTARCZYCE – T3, T4, kalcytonina, PTH
GRASICA – tymopoetyna
WĄTROBA- IGH, THPO
ŻOŁĄDEK – gastryna, grelina, histamina, somatostatyna, neuropeptyd Y
NADNERCZA – androgeny, glikokortykoidy, adrenalina, noradrenalina
TRZUSTKA – insulina, glukagon, somatostatyna
NERKI – kalcytriol, renina, erytropoetyna
JAJNIKI, ŁOŻYSKO – estrogeny, progesteron
JĄDRA – androgeny, estradiol, inhibina
MACICA – prolaktyna, relaksyna

Wiemy już, że gruczoły dokrewne wydzielają hormony i wyczuwają wszelkie zaburzenia w funkcjonowaniu organizmu, są także wysoce wyspecjalizowane w monitoringu i bardzo czułe na nawet najdrobniejsze zmiany.
Wydzielone przez gruczoły dokrewne hormony przemieszczają się wraz z krwią do narządów docelowych, gdzie wywołują odpowiednie reakcje mające na celu skorygowanie zaburzeń zdiagnozowanych przez gruczoł dokrewny. Jeżeli na przykład poziom wapnia we krwi jest za niski, hormon przytarczyc, które wykryły to zaburzenie, popłynie we krwi do kości, które jako narząd docelowy uwolnią wapń w celu skorygowania tego niedoboru. Płynąc z prądem krwi, hormony mogą dotrzeć dosłownie do każdej komórki. To jednak nie oznacza, że każda komórka w każdym narządzie będzie musiała na ten hormon odpowiedzieć. Mimo, że praktycznie wszystkie komórki mają kontakt z hormonami płynącymi z krwią, tylko niektóre odpowiedzą na wysłany sygnał. Tylko te komórki, które posiadają odpowiednie receptory zareagują na ich obecność. Komórki nie posiadające kompatybilnych receptorów zignorują obecność hormonu. Hormony występują we krwi w bardzo niskim stężeniu, ale ich specyficzne dopasowanie z receptorami czyni je bardzo skutecznymi przekazicielami informacji.

Hormony dbają przede wszystkim o stabilność środowiska wewnętrznego organizmu, regulują produkcję, przepływ i magazynowanie energii oraz wpływają na długoterminowe procesy takie jak wzrost, dojrzewanie i rozmnażanie. Fizjologiczne efekty hormonów są uzależnione od poziomu ich produkcji, wydzielania oraz koncentracji we krwi i płynie wewnątrzkomórkowym. Efekt hormonu zależy od interakcji z receptorami komórkowymi i skuteczności mechanizmów wewnątrzkomórkowych. Wszystkie te warunki maja istotny wpływ na to, jak zareaguje organizm.

Edyta Grzech
Centrum Naturoterapii „ATYDE”
www.naturoterapia.atyde.pl